Przewodnik po ustawie o dostępności cyfrowej
Dostępnością cyfrową określamy podejście w tworzeniu usług cyfrowych (np. stron internetowych, aplikacji, oprogramowania) w sposób umożliwiający ich odbiór niezależnie od cech użytkowników (jak niepełnosprawność czy ograniczenia zdrowotne). Stosuje się ją, by zapewnić wszystkim równy dostęp do treści publikowanych w Internecie. Według szacunków WHO około 16% światowej populacji doświadcza jakiejś formy niepełnosprawności, a liczba ta wciąż rośnie, m.in. z powodu starzenia się społeczeństw1, co sprawia, że do zagadnień dostępności przykłada się coraz większą wagę.
4 kwietnia 2019 roku weszła w życie Ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Jej celem jest systematyczne podnoszenie poziomu dostępności publikowanych treści.
W poniższym artykule znajdziesz informacje o tym, które instytucje muszą dostosować swoje strony internetowe i aplikacje mobilne do wymagań ustawy, jakie obowiązki na nich spoczywają oraz jakie konsekwencje grożą za ich niedopełnienie. Jeśli zarządzasz instytucją publiczną lub odpowiadasz za jej zgodność z przepisami, ten przewodnik pomoże Ci zrozumieć wymagania, dzięki którym unikniesz potencjalnych problemów.
Kogo dotyczy ustawa o dostępności cyfrowej?
Zgodnie z Art. 2 ustawy, jej przepisy mają zastosowanie do szerokiego kręgu podmiotów, które pełnią funkcje publiczne. Warto podkreślić, że dotyczy to zarówno organów administracji rządowej i samorządowej, jak i wielu innych instytucji działających w przestrzeni publicznej.
Podmioty objęte ustawą
Nie sposób wymienić w jednym miejscu wszystkich instytucji, które ustawa obejmuje swoim zakresem – wykaz publikowany przez Ministerstwo Cyfryzacji obejmuje obecnie niemal 100 tys. stron internetowych. Najczęściej występują w nim witryny jednostek samorządu terytorialnego (urzędy miast i gmin, starostwa powiatowe), podmiotów edukacyjnych (szkoły, przedszkola, uczelnie publiczne), zakładów leczniczych (przychodnie, szpitale), czy instytucji kultury (muzea, teatry, galerie sztuki, biblioteki).
To oznacza, że każdy podmiot, którego funkcjonowanie wiąże się z wydatkowaniem środków publicznych, powinien sprawdzić, czy ustawa dotyczy jego działalności.
Sprawdź, czy Twoja strona jest w wykazie
Ministerstwo Cyfryzacji regularnie publikuje wykaz stron internetowych, które zostały wytypowane do badania pod kątem dostępności cyfrowej. Informacja o tym wykazie znajduje się w Art. 14 ustawy, który precyzuje zasady jego tworzenia oraz kryteria wyboru stron do kontroli. Lista ta pozwala instytucjom zorientować się, czy ich serwisy zostały objęte kontrolą.
Obowiązki instytucji publicznych wynikające z ustawy
Ustawa o dostępności cyfrowej nakłada na instytucje publiczne szereg obowiązków. Przepisy te dotyczą zarówno wymogów technicznych, jak i proceduralnych, które muszą zostać spełnione. Kluczowe zalecenia zostały określone w Art. 5, Art. 10 oraz Art. 11 ustawy, a ich przestrzeganie jest istotnym elementem budowania dostępności w przestrzeni publicznej.
Strona internetowa musi być dostępna cyfrowo
Zgodnie z Art. 5 ustawy, instytucje publiczne mają obowiązek zapewnienia dostępności cyfrowej swoich stron internetowych i aplikacji mobilnych. Oznacza to, że serwisy muszą spełniać wymagania międzynarodowego standardu WCAG (Web Content Accessibility Guidelines, eng. wytyczne dotyczące dostępności treści internetowych) w wersji 2.1, na poziomie AA. Obejmuje on 49 kryteriów i dopiero spełnienie wszystkich pozwala na uznanie danej witryny za dostępną cyfrowo.
Warto również zwrócić uwagę, że w Art. 3 ustawy określono wyjątki od obowiązku dostępności, dotyczące m.in. niektórych rodzajów treści oraz sytuacji, w których zapewnienie dostępności byłoby niemożliwe lub zbyt kosztowne.
Publikacja deklaracji dostępności
Art. 10 nakłada na podmioty publiczne obowiązek opublikowania deklaracji dostępności na swojej stronie internetowej. Dokument ten powinien zawierać szczegółowe informacje na temat zgodności strony lub aplikacji z wymaganiami dostępności cyfrowej, a także wskazywać ewentualne obszary, które jeszcze nie spełniają standardów. W deklaracji należy również zamieścić dane kontaktowe dla osób zgłaszających problemy z dostępnością oraz procedurę umożliwiającą wnioskowanie o udostępnienie niedostępnych treści. Co najważniejsze, treść deklaracji musi być zgodna ze szczegółowym wzorem opracowanym przez Ministerstwo Cyfryzacji. Zapewnia to jednolitość i przejrzystość informacji publikowanych przez różne instytucje.
Coroczny przegląd deklaracji dostępności
Art. 11 ustawy zobowiązuje podmioty publiczne do regularnego przeglądu deklaracji dostępności. Ma on na celu aktualizację informacji zawartych w deklaracji, tak aby odzwierciedlały rzeczywisty stan dostępności strony internetowej lub aplikacji mobilnej. Instytucje powinny uwzględniać w przeglądzie wszelkie zmiany wprowadzane na swoich stronach, a także dostosowywać deklarację do nowych wymagań wynikających z przepisów prawa lub aktualizacji standardów dostępności. Co istotne, przegląd deklaracji musi być wykonywany raz do roku, najpóźniej do 31 marca. Jest to najczęściej pomijany obowiązek wynikający z ustawy.
Konsekwencje niedostosowania do wymagań dostępności
Niedostosowanie strony internetowej lub aplikacji mobilnej do wymagań dostępności może nieść za sobą konsekwencje prawne. Zgodnie z przepisami, za brak zgodności z wymogami WCAG 2.1 na poziomie AA Minister Cyfryzacji może nałożyć dwa rodzaje kar pieniężnych, które są szczegółowo określone w Art. 19 Ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.
Kara za brak deklaracji dostępności
Pierwszą, niższą karą pieniężną do 5 000 zł można zostać ukaranym za niesporządzenie i nieopublikowanie deklaracji dostępności.
Należy pamiętać, że taka sama kara może zostać nałożona za opublikowanie deklaracji dostępności, która została przygotowana błędnie. Monitoring stron internetowych za rok 2024 przeprowadzony przez Ministerstwo Cyfryzacji pokazał, że 98,88% spośród zbadanych deklaracji nie spełnia wymogów ustawy2.
Kara za brak dostosowania strony lub aplikacji
Druga z kar może wynosić do 10 000 zł. Nakładana jest na podmiot, który w sposób nieuzasadniony i uporczywy nie zapewnia dostępności swojej strony internetowej lub aplikacji mobilnej.
Uporczywość niewywiązywania się z obowiązku zapewnienia dostępności jest w tym wypadku stwierdzana na podstawie corocznego monitoringu podmiotów publicznych lub rosnącej liczby skarg użytkowników.
Podsumowanie
Pierwszym i koniecznym krokiem do zapewnienia pełnej dostępności cyfrowej jest zdefiniowanie braków występujących w tym obszarze na danej stronie internetowej, a konkretnie: gdzie one występują, na czym polegają i jak można je naprawić. Takiej informacji może dostarczyć tylko profesjonalnie przeprowadzony audyt dostępności cyfrowej, którego rezultatem będzie pełny raport zawierający powyższe dane.
Wspomniany dokument będzie mógł posłużyć przede wszystkim do przygotowania aktualnej i zgodnej z przepisami treści deklaracji dostępności, a w dalszej kolejności do wprowadzania poprawek na stronie internetowej, które podniosą poziom jej dostępności cyfrowej.
Kliknij w poniższy przycisk i skorzystaj z usługi przeprowadzenia audytu dostępności cyfrowej oraz przygotowania aktualnej deklaracji dostępności Twojej strony internetowej.